Kaşıntı, kızarıklık, kuruluk, kabarcıklar… Cildiniz size bir şeyler anlatmaya çalışıyor olabilir. Dermatit, genel anlamıyla ciltte iltihaplanmaya verilen isimdir ve birçok farklı türü bulunur. Her bir dermatit türü farklı nedenlerle ortaya çıkar, farklı belirtiler gösterir ve farklı şekillerde tedavi edilir. Bu yazımızda, en sık görülen dermatit çeşitlerini ve her birinin ayırt edici özelliklerini sizin için derledik.
1. Atopik Dermatit (Egzama)
Atopik dermatit, genellikle çocuklukta başlayan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Alerjik bünyeye sahip kişilerde daha sık görülür.
Belirtiler: Kaşıntı, kuruluk, kızarıklık, özellikle dirsek içleri, diz arkası, yüz ve boyunda döküntüler.
Tetikleyiciler: Alerjenler, sabun ve deterjanlar, stres, hava değişimleri.
Tedavi: Nemlendiriciler, topikal kortikosteroidler, bağışıklık düzenleyici kremler, sistemik ilaçlar.
2. Kontakt Dermatit
Kontakt dermatit, cildin doğrudan bir maddeyle teması sonucu gelişir. İki alt türü vardır:
a) Alerjik Kontakt Dermatit
Bağışıklık sisteminin bir maddeye (örneğin nikel, parfüm, lateks) karşı gösterdiği alerjik reaksiyon sonucu ortaya çıkar.
Belirtiler: Şiddetli kaşıntı, kızarıklık, kabarcıklar, döküntü.
Tanı: Yama testi (patch test) ile alerjen belirlenebilir.
b) İrritan Kontakt Dermatit
Tahriş edici maddeler (örneğin temizlik ürünleri, çözücüler) cilde zarar verdiğinde oluşur. Alerjiye gerek yoktur.
Belirtiler: Yanma, kuruluk, çatlaklar, pullanma.
Tedavi: Tetikleyici maddeden uzak durmak, bariyer kremler, kortikosteroid içeren ürünler.
3. Seboreik Dermatit
Genellikle saçlı deri, burun kenarları, kulak arkası gibi yağlı bölgelerde görülür. Malassezia adı verilen bir maya bu durumla ilişkilidir.
Belirtiler: Yağlı, sarımsı pullar; kepeklenme; kızarıklık ve kaşıntı.
Kimlerde Görülür: Bebeklerde (konak), ergenlik ve yetişkinlikte stresli dönemlerde.
Tedavi: Antifungal şampuanlar, kortizonlu kremler, düzenli saç ve cilt temizliği.
4. Perioral Dermatit
Ağız çevresinde kırmızı, küçük kabarcıklarla seyreden ve genellikle topikal steroid kullanımından sonra ortaya çıkan bir dermatit türüdür.
Belirtiler: Ağız, burun ve bazen göz çevresinde kabartılar, yanma, hassasiyet.
Tetikleyiciler: Florürlü diş macunu, kozmetikler, topikal kortikosteroidler.
Tedavi: Steroidin kesilmesi, antibiyotikli kremler veya ağızdan antibiyotikler.
5. Dishidrotik Egzama (Pomfoliks)
Genellikle avuç içleri, parmak kenarları ve ayak tabanlarında küçük, kaşıntılı kabarcıklarla karakterizedir.
Belirtiler: Sıvı dolu kabarcıklar, soyulma, çatlama.
Tetikleyiciler: Terleme, stres, metal alerjileri (özellikle nikel), ısı değişiklikleri.
Tedavi: Topikal kortikosteroidler, soğuk kompresler, şiddetli durumlarda sistemik tedavi.
6. Nummuler (Diskoid) Egzama
Madeni para şeklinde yuvarlak, kaşıntılı lezyonlarla ortaya çıkar. Kronik seyirlidir.
Belirtiler: Kuruluk, kaşıntı, yuvarlak kızarıklık plakları.
Tedavi: Yoğun nemlendirme, kortizonlu kremler, antihistaminikler.
7. Staz Dermatit
Bacaklarda dolaşım bozukluğuna (genellikle varis) bağlı olarak gelişir. Özellikle yaşlı bireylerde görülür.
Belirtiler: Ayak bileği çevresinde şişlik, kahverengi renk değişikliği, kaşıntı, bazen yara oluşumu.
Tedavi: Bacakları yukarıda tutma, varis çorabı, kortikosteroid kremler, dolaşımı artıran önlemler.
Dermatit Türleri Nasıl Ayırt Edilir?
Her dermatit türü bazı ortak belirtileri (kaşıntı, kızarıklık, döküntü) taşısa da:
- Nedeni (alerjen mi, tahriş mi, dolaşım bozukluğu mu?)
- Lokalizasyonu (nerede başladığı)
- Seyri (akut mu, kronik mi?) tanıda önemlidir. Kesin tanı ve uygun tedavi için bir dermatoloji uzmanına başvurmak şarttır.
Cildinizi Tanıyın, Ona İyi Bakın
Dermatit, birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen karmaşık bir cilt hastalık grubudur. Erken teşhis, doğru tedavi ve cilt bakım alışkanlıklarının iyileştirilmesiyle cildinizi yeniden sağlığına kavuşturabilirsiniz. Unutmayın, cildiniz bedeninizin dışa açılan penceresidir; onu dinlemeyi ihmal etmeyin.
